Oorzaak van burn-out, uitgeblust zijn

Iedereen kent ‘opgeven’ van binnenuit. Opgeven is wat er nogal eens op de werkvloer gebeurt: in teamverband. Daar gebeurt het waar ieder voor zich werkt. Waar mensen niet goed functioneren omdat ze zich niet meer verbonden voelen met de organisatie. Waar de doelen niet jouw doelen zijn, maar opgelegde targets. Waar een gevoel van onveiligheid is. Collega’s die elkaar in vergaderingen afkraken of praten over de ander, waar hij of zij niet bij is. Waar we voelen dat ‘ego’s’ belangrijker zijn dan zinvolle keuzes maken. Eigen stokpaardjes worden bereden. Opgeven is: niet meer voor ogen hebben hoe jij je werk ten diepste wilt doen. Wat jij er mooi en waardevol aan vindt. Het gebeurt in een sfeer van angst voor elkaar. Waar mensen elkaar fouten kwalijk nemen en niet de ruimte geven fouten op te lossen. Opgeven is: opgeven van idealen. Het leeglopen van mensen: het gebeurt in bedrijven en organisaties. Heel vaak is de menselijke factor de oorzaak van het niet goed functioneren van een bedrijf. Het kan zelfs verlies gaan draaien door zulke oorzaken. Mensen geven vaak datgene op waar ze oorspronkelijk voor gegaan zijn. Ze geven een goede werksfeer op vanwege privé-ambities om hogerop te willen. Of omdat ze anderen niet mogen. Of…omdat ze ontmoedigd zijn en er niet meer in geloven… Zwijgend opgeven waar je voor gaat. Het is een bron van uitgeblust raken, burn-out. Niet meer bewust weten waar je voor gaat. Je bron kwijt geraakt zijn. Denk maar aan mensen die de zorg ingegaan zijn vanwege het contact met mensen. Medewerkers die onder veel tijdsdruk worden gezet en meer aan het schrijven van rapporten toekomen dan aan goede zorg en aandacht voor patiënten.

Opgeven is geen optie!

Dat is een ons welbekende slogan van KWF, kankerbestrijding.
In heel wat hoofden is de associatie bij het woord ‘Opgeven’ direct doodgaan aan ‘kanker’. Een tijdje geleden verscheen er een artikel in NRC-handelsblad met de strekking dat opgeven voor veel kankerpatiënten juist wel een optie is. Hun leven wordt een stuk dragelijker, als er niet meer doorbehandeld wordt met chemokuren. Als ze opgeven mogen… Als er weer aandacht is voor kwaliteit van leven. In plaats van alleen maar te kijken naar hoe lang iemand leeft. Soms is het belangrijk om je strijd te staken. Een focus op waar je mee bezig bent is daarbij erg belangrijk. Wat is belangrijk in jouw mens-zijn? Hoe kun je liefde en en geborgenheid bij elkaar ervaren? Mag je ook jouw onmacht en jouw worstelingen in het leven tonen aan de ander? De strijd opgeven betekent dan juist dat je je mens-zijn niet opgeeft.

Jezus’ thema

Er is een actueel verhaal* dat Jezus vertelt over dat niet-opgeven. Hij vertelt over een doortastende vrouw die doorgaat tot ze haar doel bereikt heeft. Ze laat haar overtuiging niet los. Een vrouw die wil dat haar recht wordt gedaan. Ze staat voor rechtvaardigheid. Ze is als weduwe kwetsbaar en blijft geloven in haar eigen waarde als persoon. Iemand maakt misbruik van haar positie en doet haar onrecht. Daar heeft ze dagelijks veel last van. Misschien krijgt ze niet de uitkering waar ze recht op heeft. Of is het geluidsoverlast van de buren of … vul het zelf maar in. Ze wil dit probleem oplossen en gaat daarvoor naar de rechter. Maar die laat het afweten. Een kleine zaak, niet interessant… Weinig eer aan te behalen. Zij neemt daar geen genoegen mee en laat de moed niet zakken. Keer op keer brengt ze haar zaak bij hem onder de aandacht. Ze blijft een vrouw die gaat voor haar overtuiging! Die zichzelf niet kwijt raakt door de moed op te geven. Dat is het sterke van het verhaal.

Verlangen

Opgeven gebeurt waar je geen aandacht meer hebt voor datgene waar je hart naar uitgaat. Van datgene waarvan je overtuigd bent. Helaas gebeurt het niet alleen op de werkvloer. We kennen zelf eigenlijk wel meer voorbeelden. Waar laat jij zelf datgene los waar je eigenlijk wel voor gaat? Diep in je hart weet je wat belangrijk is. Dat merk je als je contact maakt met die diepere laag die in jou zit: je verlangen. Wie van ons heeft niet een heel diep verlangen naar het goede? Naar heelheid. Mogen zijn wie je bent. Verlangen naar liefde. Liefde ontvangen, maar ook liefde kunnen geven. Zonder dat dat verkeerd wordt geïnterpreteerd. Aandacht geven en ontvangen. Elkaar recht in de ogen kunnen kijken. Leven met liefde en respect voor elkaar. We raken onze gedrevenheid kwijt als we ons laten leiden door teleurstellingen. Als we geen mogelijkheden meer zien om het goede te realiseren.

Bron

Mensen geven op. Ze raken het contact met hun bron kwijt: ze verliezen het zicht op waar het hun om begonnen was. Dat zie je regelmatig terug in relaties en in het leven in de familie. Teleurstellingen om wie je partner is voor jou, of hoe je kinderen met je omgaan of wat er van je contacten met broers of zussen overgebleven is. We leggen ons er vaak bij neer. Of maken het soms erger dan het was.
Teleurstellingen kunnen ook tot echtscheiding leiden of tot een ongelukkig leven. Jezus begint zijn verhaal met een nadrukkelijke aanwijzing: de noodzaak om altijd te bidden en niet de moed op te geven. Het gaat Jezus niet allereerst om het promoten van het gebed, het vragen van aandacht van God voor jouw positie. Het gaat hem er vooral om dat je ZELF focus blijft houden. Dat je jezelf ziet in verbinding met de Bron van leven en liefde, daar waar het in het leven om gaat. Daarom slaat het bij de vrouw uit het verhaal niet naar binnen. Ze legt zich niet bij de situatie neer. Zij heeft een goed gevoel van eigen waarde en van waar het in haar leven om draait. Gerechtigheid, betrouwbaarheid en liefde: dat zijn de kernwaarden waar Jezus het steeds weer over heeft. En daar heeft bidden mee te maken. Je hartenkreet durven laten horen, steeds opnieuw. Het kan niet anders dan dat daar kracht vanuit gaat. Je blijft dan een mens met focus. Een mens die ziet waar het leven voor bedoeld is. Opgeven is geen optie!

Moet je dan bidden?

Het werkt als je steeds opnieuw tot God, het Hogere of het Leven zegt hoe jij verwacht dat het leven moet zijn. Door het te formuleren krijg je focus en er komen antwoorden. Je vindt dan juist zelf manieren om in de kleine dingen een bijdrage te leveren aan het zichtbaar worden van de liefde. En daar komen nieuwe openingen. Daar waar warmte tussen mensen stroomt, daar waar mensen betrouwbaar zijn, ontstaat een veilig nest. Daar willen mensen zijn. En daar gebeurt het: daar worden de gebeden om de aanwezigheid van liefde en aandacht in deze wereld verhoord!

*Lucas 18: 1-8