Dit zijn twee woorden die elkaar lijken uit te sluiten: los en vast. En toch hebben die twee veel met elkaar te maken.

Vasten

Vasten is allereerst bekend als zich geheel of gedeeltelijk onthouden van eten of drinken of van bepaalde spijzen voor een bepaalde periode. Je kunt het doen vanuit religieuze overwegingen of om gezondheidsredenen. De veertigdagentijd – de zes weken voor Pasen – is voor christenen de tijd waarin er aandacht is voor vasten. In de Rooms-katholieke traditie was men gewend op alle weekdagen te vasten, behalve op de zondagen. Dat vasten had vroeger te maken met geen vlees eten, geen alcohol te gebruiken en niet te snoepen. Op Wikipedia valt er meer over te lezen.
Vasten wil ruimte maken voor bezinning op hoe jij zelf in het leven staat. Vasten is iets dat betekenisvol kan zijn voor iedereen, daar hoef je niet per se gelovig voor te zijn. Voor christenen die vasten, betekent het in deze veertig dagen dat je je afvraagt wat geloven betekent voor je leven van alledag. Dat doe je doordat je je meer openstelt voor Jezus’ levenswijze, zijn vertrouwen in God en zijn verkondiging. Je besteedt in deze tijd meer aandacht aan Bijbellezen en meditatie. En er zijn op veel plaatsen acties om solidair te zijn met hen die het moeilijk hebben. Zo worden vaak projecten voor vluchtelingen, zwervers en andere kwetsbaren financieel gesteund met de opbrengst van wat mensen uitsparen door geen alcohol te drinken of sober te eten.
Vasten kun je ook om medische redenen doen. Bepaalde dingen eet je niet, omdat het gezonder voor je is. Of je kunt bepaalde kuren doen, omdat je verwacht dat je lichaam er beter door gaat functioneren. Wat in elk geval duidelijk is, is dat vasten een actie van mensen is waarvoor ze bewust kiezen. Je moet er moeite voor doen om een vast patroon te doorbreken. En je hoopt daarbij dat je dat iets oplevert.

Hoe vast je?

Vasten hoeft niet met voeding of drinken te maken te hebben. Je kunt het ook op een andere manier invullen. Je kunt ervoor kiezen een periode bijvoorbeeld geen sociale media te gebruiken, of elke dag een kwartier (of langer) in stilte te mediteren, of meer tijd en aandacht voor de avondmaaltijd te nemen. Je kunt een vast patroon van jezelf doorbreken, door met jezelf en met een ander af te spreken hoe je gaat vasten. Het hoeft dus ook niet een religieus (of medisch)vasten te zijn. Dagelijks aandacht besteden aan stilstaan bij het leven in stilte, proeven, wandelen en dergelijke werkt zuiverend. Je merkt dat het je lukt om dingen los te laten. Je krijgt ruimte voor een andere beleving. Je gaat jezelf en je tijd anders beleven, door de sociale media te laten voor wat ze zijn. Je begint je dag met een ander gevoel, door eerst stil te zijn en dan pas in actie te komen. En lees je Bijbelteksten of volg je een christelijke digitale retraite (bijv. via de Jezuïeten of het Nederlands Bijbelgenootschap), dan krijg je ook inspiratie uit de teksten waarbij je stil staat.

Loslaten

De veertigdagentijd kan zo een tijd zijn van ruimte scheppen en op adem komen. Een periode van dichter bij jezelf en de basis van je leven komen. Een zuiveringsproces voor jezelf. Ervaren waar het jou nou ten diepste om gaat. Wat wil jij loslaten – wat belemmert jou om te zijn zoals je wilt zijn – en wat houdt jou vast? Hoe kom jijzelf tot een leven met ruimte en met meer liefde? Door met vasten bezig te zijn kun je daar meer van ervaren.

Uitwisselen van ervaringen

Er zijn verschillende mogelijkheden tot uitwisseling van ervaringen in deze veertigdagentijd. Het is heel stimulerend om met elkaar in gesprek te delen wat het met je doet. In een aantal kerken zijn er bijeenkomsten voor. Zelf begeleid ik een uitwisselingsgroep die vijf maal op een zaterdagochtend samenkomt. In een veilige sfeer luisteren we naar het verhaal dat ieder vertelt en hebben we een stiltemoment waarin we met elkaar mediteren op een inspirerende tekst. En natuurlijk zijn er allerlei andere manieren om je ervaringen te delen. Je kunt ook digitaal het een en ander uitwisselen. Wat in elk geval blijkt, is dat uitwissen bij vasten stimulerend en verbindend werkt. Het schept een sfeer van liefde en aandacht. En wat kun je nou beter gebruiken bij je persoonlijke groei?